Hoa bưởi – loài hoa tượng trưng cho nỗi nhớ, da diết về một thời thơ ấu.. mang màu trắng tinh khiết, mùi hương man mát của miền quê Việt Nam.
Bưởi da xanh đặc biệt không nhiều hoa như giống bưởi ở Hà Nội ở hình bên, về khoảng Hoa thì bưởi da xanh xin được nhường vị trí cho các loại bưởi khác.
Vậy nên những người trồng bưởi da xanh cũng mang một nỗi niềm nhớ nhung da diết, nhớ về Bác Hồ, về tivi, xe máy.. đặc biệt là những người trồng bưởi không muốn phải đào một cái lỗ để khi đói sắp hết đi nổi thì chui xuống đó nằm nên họ cũng tìm tới hoa bưởi. Sau đây tác giả đã sưu tầm được vài cách tạo hoa bưởi, xin giới thiệu cho quý khán giả cùng tham khảo:
Ở những vùng có hệ thống tưới tiêu, ngưng tưới nước tạm thời tạo khô hạn nhân tạo sẽ làm cho cây tạm dừng sinh trưởng, phát triển dinh dưỡng. Việc gây “stress” cho cây ăn quả bằng các biện pháp như: khoang vỏ, xiết nước, xông khói hoặc sử dụng hoá chất sẽ gia tăng nhanh chóng hàm lượng AAB trong cây và lá, mà AAB là một chất ức chế sinh trưởng rất mạnh vì vậy sẽ ngăn chặn sự sinh trưởng, phát triển dinh dưỡng của cây, buộc chúng chuyển sang giai đoạn sinh sản.
Sau khi thu hoạch xong tiến hành vệ sinh vườn như: cắt tỉa cành già, cành sâu bệnh, làm cỏ, quét vôi gốc… kế đến bón phân với liều lượng tùy thuộc vào sự sinh trưởng và tuổi cây. Cây được bón phân lần 2 trước khi tiến hành ngưng xử lý ra hoa.
Có 3 phương pháp xử lý ra hoa thường áp dụng trên bưởi:
Phương pháp I : Xử lý ra hoa bằng cách tạo sự khô hạn
Ở cây có múi nói chung và cây bưởi nói riêng là không có sự khác nhau giữa mầm chồi và mầm trái, tức là chồi ngủ khi chưa mọc ra thì cây mẹ của nó chưa xác định cho nó là chồi trái hay chồi cây. Chỉ cần thời gian khô hạn thì chồi ngủ sẽ phân hoá thành mầm hoa, vì vậy ở các vườn quản lý được nước thì có thể tạo sự khô hạn để cây ra hoa đồng loạt.
Thời gian sinh trưởng của trái bưởi là 7 tháng nên:
tháng tạo khô hạn = tháng thu hoạch
12-01 (dương) ——– 7-8 (Tết Trung thu)
3-4 (dương) ——– 12-01 (Tết âm)
Thời gian tạo khô hạn từ 7-20 ngày tuỳ thuộc vào độ ẩm của đất và tình trạng thiếu nước của bộ lá cây bưởi mà quyết định tưới trở lại. Có thể kết hợp vét sình lên khi liếp, khi sình khô, nứt nẻ thì tiến hành tưới trở lại.
Thông thường khi thấy triệu chứng lá xào thì bắt đầu tưới nước trở lại, lúc đầu mỗi ngày 2-3 lần và tưới liên tục 3 ngày, từ ngày thứ 4 trở đi, tưới nước mỗi ngày/lần. 7-15 ngày sau khi tưới đợt đầu tiên cây sẽ ra hoa, lúc đó ngày tưới ngày nghỉ. 10-15 ngày sau khi cây trổ hoa sẽ rụng cánh hoa, đậu quả.
Ưu điểm: cung cấp thêm dinh dưỡng cho cây bưởi nếu xiết nước có kết hợp với vét sình. Cây ra hoa tập trung và đồng loạt. Thuận lợi trong chăm sóc, phòng ngừa sâu bệnh và thu hoạch. Tổng thu nhập một lần bán sẽ cao hơn so với để ra hoa tự nhiên.
Phương pháp II : Lải bỏ lá trên cành mang trái
Khi toàn bộ lá trên cây già và không có tượt non xuất hiện thì tiến hành lặt bỏ lá trên cành mang quả, thường chọn cành rất ngắn khoảng 10-20cm, cành này thường mọc ở chảng 2 hoặc chảng 3 của cây.
Nếu chúng ta không lải lá thì cành này cũng sẽ mang trái sau đó nhưng muộn hơn so với phương pháp lải bỏ lá trước.
Chú ý: bắt đầu lải lá từ cành mang trái ở vị trí gần mặt đất trước sau đó tiến dần đến vị trí cao, nên chọn những cành già, thân và là có màu xanh đậm. Tùy tình trạng sinh trường và tuổi cây mà cành này sẽ cho hoa nhanh hay chậm.
Ưu điểm: kỹ thuật này đơn giản dể làm, không tốn hoá chất để xử lý ra hoa. Trái bưởi nằm bên trong tán nên tiết kiệm được cây chống đỡ, hạn chế trái bưởi bị nám nắng. Trái ra theo vị trí mong muốn nên thuận lợi trong chăm sóc và thu hoạch.
Nhược điểm: tốn công lao động trong trường hợp áp dụng vào trang trại có diện tích lớn từ vài hecta trở lên; Khó áp dụng cho cây bưởi đã nhiều năm tuổi, cây cao trên 3 mét, già cỏi.
Phương pháp III : Xử lý ra hoa bằng cách sử dụng hoá chất
Dùng Paclobutrazol ở liều lượng 2,5-5g AI/cây (tùy theo tuổi cây và đường kính của cây mà tăng giảm liều lượng), tưới xung quanh gốc hoặc phun lên cây ở nồng độ 1000-2000ppm cũng có khả năng giúp cây bưởi ra hoa.
Trên cây bưởi năm Roi phun Paclobutrazol nồng độ 1.000ppm, sau đó 30 ngày phun tiếp Thiourea nồng độ 0,3% sẽ giúp bưởi năm roi ra hoa đạt tỷ lệ cao.
Trên bưởi long Cổ Cò 5 năm tuổi quét Paclobutrazol liều lượng 1 gr ai/gốc đạt tỷ lệ ra hoa 60-70%. Hoặc dùng Ethrel 500ppm phun lên lá hoặc tưới gốc.
Việc sử dụng hóa chất để xử lý ra hoa cho cây bưởi cần phải thận trọng vì có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cây bưởi, nên làm thử nghiệm một vài cây ở các nồng độ từ thấp đến cao từ đó rút ra kinh nghiệm trước khi quyết định sử dụng đại trà trên vườn.
Ưu điểm: cây ra hoa theo ý muốn; Ít chịu ảnh hưởng của sự tác động ẩm độ trong đất trong thời gian xử lý.
Nhược điểm: không an toàn cho người tiêu dùng nếu hoá chất còn lưu tồn trong trái; sử dụng hoá chất liều cao có thể làm gây hại bộ rể của cây bưởi, tiêu diệt vi sinh vật có ích trong đất, gây ô nhiểm môi trường.
Các yếu tố liên quan để việc xử lý ra hoa bưởi:
– Cây phải được trồng trên mô đất cao và vườn phải có hệ thống tưới tiêu chủ động được nguồn nước trong mương khi tạo khô hạn để đất nhanh khô ráo, giúp việc cây phân hóa mầm hoa tốt hơn.
– Khoảng cách trồng không được quá gần sẽ gây khó khăn trong việc tạo khô hạn cho cây bưởi.
– Thời gian tạo khô hạn phải tương đối đủ để cây phân hóa mầm hoa.
– Trước giai đoạn xử lý ra hoa, cây không được bón quá nhiều phân bón có hàm lượng N cao.
– Trong thời gian xử lý ra hoa trên cây bưởi không được mang quá nhiều trái hoặc trái đang ở các giai đoạn phát triển khác nhau.
– Cành vượt phải được tỉa bỏ thường xuyên, trên cây bưởi không có nhiều tược non.
Một quy trình làm ra hoa bưởi khác:
– Cắt tỉa cành vào tháng 2 dương lịch. Bón phân đạm-lân-kali với tỷ lệ 2–1–1 hoặc 3–2–2
– Phun Paclobutrazole đều lên lá vào khoảng cuối tháng 4, đầu tháng 5 dương lịch: nồng độ 1000ppm (100cc Paclobutrazole 10%/10 lít nước) và ngưng tưới nước cho cây bưởi, xiết nước trong mương. Kết hợp đậy màng phủ thì kết quả sẽ cao hơn.
– 30 ngày sau (khoảng cuối tháng 6, đầu tháng 7) tiếp tục phun Thiourê lên lá: nồng độ 0,3% (30g/10 lít nước). Tưới nước và kết hợp bón phân đạm, lân, kali sau khi kích thích ra hoa với tỷ lệ 2–1–1.
– Về biện pháp lặt lá để xử lý cho bưởi ra trái trên thân cây nói chung cũng là làm mất đi chất ức chế và cây sẽ ra hoa cũng là một cách để xử lý ra hoa trên bưởi. Tuy nhiên nếu để cho cây cho trái nhiều lần trong năm thì sẽ không thực hiện được và việc chăm sóc cho cây sau khi thu hoạch trái sẽ không đạt kết quả như mong muốn vì cây rất khó phục hồi.
Anh Mười Đức (Châu Thành, Tiền Giang), người đã có nhiều kinh nghiệm trong nghề làm vườn thực hiện:
– Tiến hành xử lý bằng cách lặt bỏ hết lá già ở phía dưới là những lá đã ra được 2-3 tháng, bóp thấy giòn, chỉ chừa lại những lá già ở phía trên ngọn và những lá non, lá bánh tẻ, nếu lặt lá vào mùa khô hoặc thời điểm gặp hạn trong mùa mưa thì hiệu quả sẽ cao hơn.
– Sau khi lặt lá, bón bổ sung mỗi gốc (cây 4-5 tuổi) khoảng 1 kg NPK (loại 20:20:15) rồi tưới nước giữ ẩm thường xuyên. Sau khi bón phân tưới nước khoảng 15 ngày thì cây bắt đầu ra tược non và bông. Theo anh thì cách làm này sẽ ít tốn kém so với cách xiết nước, lặt bỏ trái non… mà anh đã làm trước đây.
– Khi trái lớn cỡ ngón tay thì bón cho mỗi gốc khoảng 1,5-2kg NPK (loại 20:20:15) hoặc NPK (loại 16:16:8:13S). Khi trái đậu được khoảng 4 tháng thì bón thêm một đợt phân nữa (loại phân và lượng phân giống như đợt bón trước đó).
Phương pháp của chị Thủy ở Bình Dương:
– Thông thường ở miền Tây người dân hay xử lý theo phương pháp xiết nước, bón thúc phân đạm…; cách làm của chị Thuỷ thì ngược lại, không những tưới nước mà còn tưới nhiều hơn, mùa nắng chị tưới từ 3 giờ chiều tới 10 giờ sáng ngày hôm sau (tưới phun sương bằng hệ thống tự động), tưới thẩm thấu.
– Công đoạn quyết định thành công hay không, hoàn toàn phụ thuộc vào thời gian nải lá. Thời gian sinh trưởng từ khi ra hoa tới thu hoạch khoảng 210 ngày, tuỳ theo thời tiết nắng ít hay mưa nhiều, để căn ngày nải lá. Thường tiến hành nải lá từ cuối tháng 4 tới tháng 5 âm lịch, chủ yếu nải lá trên nhánh nhện. Kết hợp bón phân rải gốc và phân bón lá, cây bưởi sẽ trổ hoa và cho trái bán Tết.
Sưu tầm & Tổng hợp.
